Toàn Văn

Duệ Tông Hoàng Đế [ 15 trang ]

Tách câu và Phiên âm

史 臣 吳 士 連 曰 藝 皇 賜 漢 超 從 祀 文 廟 者 以 其 能 排 異 端 者 歟 . [39b*1*1]
Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Nghệ hoàng tứ Hán Siêu tòng tự văn miếu giả dĩ kì năng bài dị đoan giả dư.
似 矣 . [39b*2*7]
Tự hĩ.
然 跡 其 為 人 盖 恃 才 而 驕 者 也 . [39b*2*9]
Nhiên tích kì vi nhân cái thị tài nhi kiêu giả dã.
在 明 宗 時 漢 超 為 行 遣 鄙 其 同 列 至 誣 范 遇 黎 維 以 受 賂 辝 屈 坐 罰 語 人 曰 謂 . [39b*3*3]
Tại Minh Tông thời Hán Siêu vi Hành khiển bỉ kì đồng liệt chí vu Phạm Ngộ, Lê Duy dĩ thụ lộ từ khuất toạ phạt ngữ nhân viết vị.
其 主 上 見 信 𡸈 知 有 勘 理 耶 . [39b*4*15]
Kì chúa thượng kiến tín há tri hữu khám lí da.
乃 驕 吝 之 實 也 孔 子 曰 雖 有 周 公 之 才 之 羙 使 驕 且 吝 其 餘 不 足 觀 . [39b*5*8]
Nãi kiêu lận chi thực dã Khổng Tử viết Tuy hữu Chu Công chi tài chi mĩ sử kiêu thả lận kì dư bất túc quan.
想 漢 超 之 賢 倘 若 有 靈 必 不 敢 預 享 於 孔 子 廟 庭 者 也 . [39b*6*16]
Tưởng Hán Siêu chi hiền thảng nhược hữu linh tất bất cảm dự hưởng ư Khổng Tử miếu đình giả dã.
睿 宗 皇 帝 諱 曔 明 宗 第 十 一 子 藝 宗 弟 也 母 惇 慈 皇 太 妃 以 開 祐 九 年 丁 丑 六 月 二 日 誕 生 藝 宗 避 乱 時 師 徒 軍 噐 皆 帝 之 力 故 以 位 遜 之 在 位 四 年 壽 四 十 一 . [39b*8*1]
Duệ Tông Hoàng Đế [Huý Kính Minh Tông đệ thập nhất tử, Nghệ Tông đệ dã. Mẫu Đôn Từ Hoàng Thái Phi, dĩ Khai Hựu cửu niên Đinh Sửu lục nguyệt nhị nhật đản sinh. Nghệ Tông tị loạn thời sư đồ quân khí giai Đế chi lực cố dĩ vị tốn chi, tại vị tứ niên, thọ tứ thập nhất .

Trang: 39b

Dịch Quốc Ngữ


Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Nghệ hoàng ban cho Hán Siêu được tòng tự ở Văn Miếu vì ông ta hay bài xích dị đoan chăng? Hình như vậy. Nhưng xét ra ông ta là người cậy tài, kiêu ngạo. Thhời Minh Tông, Hán Siêu làm hành khiển, khinh bỉ người cùng hàng, đến nỗi vu cho Phạm Ngộ, Lê Duy nhận hối lộ. Khi đuối lý bị phạt, còn nói với người khác: "Đã được chúa thượng tin dùng, đâu ngờ có chuyện xét hỏi lại", thì thực là bằng chứng của thói kiêu ngạo, keo bẩn đấy. Khổng Tử nói: "Dẫu tài giỏi đến như Chu Công mà kiêu ngạo và keo bẩn thì những gì còn lại cũng chẳng ra sao!". Tôi nghĩ Hán Siêu hiền tài nếu có thiêng, hẳn không dám dự thờ ở miếu Khổng Tử.

DUỆ TÔNG HOÀNG ĐẾ.

Tên huý là Kính, con thứ 11 của Minh Tông, em Nghệ Tông. Mẹ là Đôn Từ hoàng thái phi. Sinh năm Đinh Sửu, Khai Hựu năm thứ 9 (1337), tháng 6, ngày mồng 2. Khi Nghệ Tông lánh nạn, quân lính, khí giới đều là công sức của vua cả, vì thế (Nghệ Tông) đem nhường ngôi cho. Vua ở ngôi 4 năm, thọ 41 tuổi.