Tự Điển Chữ Nôm Dẫn Giải

Nôm Characters with Quotations and Annotations

GS.TSKH Nguyễn Quang Hồng.

Quốc Ngữ hoặc Hán-Nôm:

Phần giải nghĩa 本

本 bản

#A1: 本 bản

◎ Bản ngã (chính mình). Căn cứ, ngọn nguồn.

庄沛尋賒因虧本年些尋孛

Chẳng phải tìm xa, nhân khuây bản [quên bản thân] nên ta tìm Bụt.

Cư trần, 24b

◎ Bài văn, bài viết.

㐱刊文碑𫜵本劄郎蒸渃天國

Chỉn san văn bia làm bản, chép sang chưng nước thiên quốc.

Cổ Châu, 12b

〇説催𠓨細樓西本𤼸洞達𠸫排󱙹𡢐

Thốt thôi vào tới lầu Tây. Bản dâng dộng đạt tâu bày trước sau.

Hoàng Tú, 18a

本 bốn

#C2: 本 bổn

◎ Một số nguyên giữa ba và năm, trỏ số lượng và thứ hạng.

本𱺵把恩呐古䔲野古兀

Bốn là trả ơn nuốt của đắng, nhả của ngọt.

Phật thuyết, 11b

本 bộn

#C2: 本 bổn

◎ Bộn bề: nhiều, đủ cả mọi thứ.

舘浪𦧘𩵜𠲖兮𲌺鱗鯺鳯本皮少󰠲

Quán rằng: Thịt cá ê hề. Khô lân chả phượng bộn bề thiếu đâu.

Vân Tiên C, 13a

本 vón

#C2: 本 bổn

◎ Ráo, khô và kết chặt lại.

本坦𱢑󱚅耚招榪固湄𫳭𪹷󰁯朱蔭𱢑買固穭木卒

Vón đất thì cày bừa, gieo mạ, có mưa xuống nắng lên cho ấm, thì mới có lúa mọc tốt.

Thánh giáo, tr. 25

本 vốn

#A2: 本 bổn

◎ Nguyên gốc, tự nhiên như thế.

堆徵蚤本𧵑腰頭眉闷𢬭蚤料扒朱

Đôi Trưng tao vốn của yêu. Đầu mày muốn đổi, tao liều bắt cho.

Thiên Nam, 25b

〇払歳𥘷本𣳔豪傑摄筆硯蹺𭛣刀弓

Chàng tuổi trẻ vốn dòng hào kiệt. Xếp bút nghiên theo việc đao cung.

Chinh phụ, 2a

〇聰明本産性𡗶坡芸詩畫𨇜味歌吟

Thông minh vốn sẵn tính trời. Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.

Truyện Kiều, 1b

〄 Tiền của bỏ ra dùng để kinh doanh, hoạt động.

罕𠀧𤾓两劍𱏫拱㐌皮本群𡢐時利

Hẳn ba trăm lạng kém đâu. Cũng đà vừa vốn, còn sau thì lời.

Truyện Kiều, 18a

〇𣜾𧶭辰本群𨱽𧶭辰󱮂㐌蹺埃𠅎耒

Chưa buôn thì vốn còn dài. Buôn thì vốn đã theo ai mất rồi.

Lý hạng, 10a