Hội Bảo Tồn Di Sản Chữ Nôm - Tự điển Taberd
南 越 洋 合 字 彙
DICTIONARIUM
ANAMITICO-LATINUM
ADITUM A J. L. TABERD
Lời dẫn Toàn Văn Tra cứu theo bộ thủ Tra cứu theo Quốc ngữ Danh mục thực vật học

Dictionarium Anamitico Latinum (Từ điển Taberd) được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1838 tại nhà in của J.Marshnam ở Serampore Ấn Độ. Và lần tái bản gần đây nhất năm 2004, do Trung tâm nghiên cứu Quốc học và Nhà xuất bản Văn học hợp tác xuất bản. Đây là cuốn từ điển cổ, quý hiếm ghi lại chữ Nôm, tiếng Việt cách ngày nay khoảng 200 năm, điều đặc biệt là do một Giám mục người Pháp AJ.L Taberd biên soạn. Từ điền Taberd có một vị trí và giá trị to lớn trong việc tìm hiểu, nghiên cứu, bảo tồn kho tàng tiếng Việt, chữ Nôm, đặt biệt trong đó có nhiều từ ngữ cổ mà ngày nay tiếng Việt không còn sử dụng nữa. Do vậy, việc tái hiện, số hoá xây dựng thành tài liệu điện tử theo nguyên bản là rất cần thiết, nhằm lưu trữ, bảo tồn, quảng bá rộng rãi.

Từ điển Taberd trực tuyến được xây dựng dựa theo bản in lại năm 2004, với phương pháp số hoá ở dạng ảnh, mục đích nhằm tái hiện nguyên bản. Có thể nói đây là một công cụ tra cứu rất hữu ích đối với những người nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn nói chung và những người nghiên cứu ngôn ngữ văn tự đặc biệt là chữ Nôm nói riêng. Từ điển Taberd được thực hiện với mục đích tra cứu trực tuyến theo nguyên bản dạng ảnh. Ngoài phần dẫn nhập và chỉ dẫn, chúng tôi tập trung xây dựng công cụ tra cứu cho hai mục chính:

1. Phần tra theo bộ thủ
2. Phần tra theo âm quốc ngữ

Phần tra theo bộ thủ người sử dụng chỉ cần tra theo bộ thủ và số nét còn lại thì chương trình sẽ tự động tìm đúng chữ đó theo trang, cột; phần tra theo vần abc có khác một chút, người dùng chỉ việc nhập từ quốc ngữ cần tìm kiếm. Đặc biệt ở phần sau cuốn từ điển liệt kê tên các vị thuốc đông y xuất hiện ở vùng An Nam thời kì đó và một số mục khác như danh mục bộ thủ, bản đồ… Điều đáng lưu ý, từ điển Taberd ghi lại tiếng Việt, chữ Nôm cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ 19, do vậy có nhiều chữ quốc ngữ được ghi khá cổ như: ym, yả, luựt, khuia, khuiếch, huiên…Hi vọng, cuốn e-book sẽ giúp các độc giả dễ dàng hơn trong việc tra cứu, tìm kiếm thông tin và đây sẽ là công cụ thiết thực với những người đã và đang học tập, nghiên cứu ngôn ngữ, văn tự Việt Nam. Từ điển Taberd trực tuyến sẽ không tránh khỏi những sai sót. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu từ các bạn độc giả trong và ngoài nước để chương trình được hoàn thiện hơn.