Tự Điển Chữ Nôm Dẫn Giải

Nôm Characters with Quotations and Annotations

Prof. Nguyễn Quang Hồng.

Quốc Ngữ or Hán-Nôm:

Entry 化

化 goá

#C2: 化 hoá

◎ Người đàn bà ở vậy sau khi chồng chết (cđ. hoá).

㤕𠊛媄化昆嵬奉蜍香𤌋渚耒𠀧𢆥

Xót người mẹ goá con côi. Phụng thờ hương khói chưa rồi ba năm.

〇𤽗拯𧡊𡛔尼𡛔化

Ngươi chẳng thấy gái này gái goá.

〇固𱙘公主𪨅𢆫化𫯳

Có bà công chúa trẻ tuổi goá chồng.

〇㤕傷几化几嵬

Xót thương kẻ goá kẻ côi.

化 hoá

#C1: 化 hoá

◎ Biến chuyển. Chuyển dạng, biến hình.

骨冷魂清庄肯化謳群女主共吒

Cốt lạnh hồn thanh chăng khứng hoá. Âu còn nợ chúa cùng cha.

〇卞調化𫜵𠄩㝵丈夫麻𪠞

Bèn đều hoá làm hai người trượng phu mà đi.

〄 Trở nên, thành ra.

奇𢘝朱𢧚化𱠎揚

Cả nể cho nên hoá dở dang.

〇𤤰嫁公主朱李通公主空𠹾𥙩恨化唫

Vua gả công chúa cho Lý Thông. Công chúa không chịu lấy, giận hoá câm.

〇咹𡗋拱歇𠰘唁呐𥹰辰歇調坤化㾄

Ăn lắm cũng hết miếng ngon. Nói lâu thì hết điều khôn hoá rồ.

◎ Goá, người có chồng (hoặc vợ) chết, đang ở vậy.

鰥寡翁化婆侖

“Quan quả”: ông hoá bà son.

〇𱰺空丐化辰𨔈停尼固𡞕𠤆尼固𫯳

Trai không gái hoá thì chơi. Đừng nơi có vợ, chớ nơi có chồng.