Tự Điển Chữ Nôm Dẫn Giải
Nôm Characters with Quotations and Annotations
Prof. Nguyễn Quang Hồng.

Quốc Ngữ or Hán-Nôm:

Entry
包 bao
#C1: 包 bao
◎ Bao la: mênh mông, bát ngát.

𡗶高𣷭𢌌 包𱺵 役夷麻𫽄沛𱺵役些

Trời cao bể rộng bao la. Việc gì mà chẳng phải là việc ta.

Lý hạng, 6a

◎ Tiếng phiếm chỉ một số lượng, một khối lượng nào đó (bao nả, bao giờ, bao nhiêu, …).

盎那恩包 那高審𱒢朋𫶸共怛

Ang nạ ơn bao nả, cao thẳm ví bằng trời cùng đất.

Phật thuyết, 16b

禄特包饒咹閉饒

Lộc được bao nhiêu ăn bấy nhiêu.

Ức Trai, 11b

用包拿消包拿 咹𱥯𨑮 默𱥯𨑮

Dùng bao nả, tiêu bao nả. Ăn mấy mươi, mặc mấy mươi.

Hồng Đức, 59a

包徐𡎢𠖾制宮月 𠼦𢲨朱吀𠃣𦲿多

Bao giờ ngồi mát chơi cung nguyệt. Mượn hái cho xin ít lá đa.

Xuân Hương, 10a

船情皮𥊘旦尼 時㐌簮技𤭸淶包𣇞

Thuyền tình vừa ghé đến nơi. Thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ.

Truyện Kiều, 2a

包饒𡬷坦𡬷鐄闭饒

Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Lý hạng, 8b

◎ Chiêm bao: giấc mơ khi ngủ.

店恒占包 体昆𡛔 默襖綠傷呌嗔命

Đêm hằng chiêm bao thấy con gái mặc áo lục thương kêu xin mạng.

Truyền kỳ, IV, Nam Xương, 8b

𣇜𣈜制𡏢 淡𠎣 𥃱𠫾率𧡊應連占包

Buổi ngày chơi mả Đạm Tiên. Nhắp đi thoắt thấy ứng liền chiêm bao.

Truyện Kiều, 5b

◎ Bảnh bao: đẹp mã, sang trọng.

𪵟鬚𱴋隊襖裙炳包

Mày râu nhẵn trụi (trọi, nhụi), áo quần bảnh bao.

Truyện Kiều, 14a

襖𧞾秉包 𣃣𡱩𥛭 䏾腓喔呃𠇍桶𣹓

Áo mặc bảnh bao vừa thước lẻ. Bụng phì óc ách mấy thùng đầy.

Giai cú, 2b

包 bào
#C2: 包 bào
◎ Dùng công cụ có lưỡi sắt để làm nhẵn mặt gỗ.

銓鉋 包板旁連

“Thuyên bạo”: bào ván phẳng trơn.

Ngọc âm, 35a

◎ Dồn dập xô đẩy.

滝軒渃沚 㳥包船㵢

Sông Hiên nước chảy sóng bào thuyền trôi.

Thiên Nam, 107a

包 beo
#C2: 包 bao
◎ Loài thú dữ như hổ, ăn thịt.

程豹[𪤽]包強 卞 和命色固點顛尾黄

“Trình báo”: răng beo càng bền. Hoà [khắp] mình sắc có điểm đen vẽ vàng.

Ngọc âm, 55a

包 pháo
#C2: 包 bao
◎ Thuốc nổ bọc ống trúc hoặc quấn chặt giấy, có ngòi đốt để nghe tiếng nổ.

火砲 包令奴噒

“hoả pháo”: pháo lệnh nổ ran.

Ngọc âm, 48b

包 vào
#C2: 包 bao
◎ Như 入 vào

化年𠬛湥泖特沚包工皿昆󰻛 𱍸

hoá nên một giọt máu đặc, chảy vào trong miệng con trẻ ấy.

Phật thuyết, 10b

油林種紙拱包侖針

Dẫu trăm giống chỉ cũng vào trôn kim.

Ngọc âm, 23a

押庄特時遣哿喡咍包茹囚 仍𱺵最心汿洩

Ép chẳng được thì khiến cả và hai vào nhà tù, những là tối tăm dơ dáy.

Ông Thánh, 5a