Tự Điển Chữ Nôm Dẫn Giải
Nôm Characters with Quotations and Annotations
Prof. Nguyễn Quang Hồng.

Quốc Ngữ or Hán-Nôm:

Entry
兵 banh
#C2: 兵 binh
◎ Không còn kín mít (tối mịt) nữa, mở (sáng) toang (choang) ra rồi.

創兵永几摳椎楳 𪱅秩空𠊛𪭱 技𦼔

Sáng banh vắng kẻ khua dùi mõ. Trưa trật không người quét kẽ rêu.

Xuân Hương, 7a

〄 Bành banh: phóng túng, thoải mái.

𡞕師懺所朱師 襖顛長𤽸帽盧齊𥯰 底師暢怯兵兵

Vợ sư sắm sửa cho sư. Áo đen tràng trắng, mũ lư tày giành. Để sư sướng kiếp bành banh.

Hợp thái, 35b

◎ Sâm-banh (champagne): loại rượu khai vị của Pháp.

𫳵朋𠫾學𫜵柴判 最𨢇森兵 󰣑𣷱𤙭

Sao bằng đi học làm thầy phán. Tối rượu sâm-banh sớm sữa bò.

Giai cú, 1b

兵 bành
#C2: 兵 binh
◎ Bành banh: phóng túng, thoải mái.

𡞕師 懺所朱師 襖顛長𤽸帽盧齊𥯰 底師暢怯兵兵

Vợ sư sắm sửa cho sư. Áo đen tràng trắng, mũ lư tày giành. Để sư sướng kiếp bành banh.

Hợp thái, 35b

兵 bênh
#C2: 兵 binh
◎ Đứng hẳn về một bên và bảo vệ họ.

助打 兵饒乙沛𤵊

Trợ [giúp] đánh bênh nhau ắt phải đòn.

Ức Trai, 50b

兵固兵庄羅事󰋋往所𠅜朋𱻌邏丕

Bênh có bênh chăng là sự huênh hoang (vênh vang) thửa lời bằng dường lạ vậy.

Truyền kỳ, II, Từ Thức, 67a

媄𡥵苔墮西楼 呌𡗶𠳿坦別侯埃兵

Mẹ con đày đọa Tây lâu. Kêu trời vỉ đất, biết hầu ai bênh.

Thiên Nam, 22b

𠶣𫣅咹𫣅𠶖底𫣅兵護𡥙𡥵碎 𠶣𫣅

Mời ngài ăn ngài uống, để ngài bênh hộ cháu con tôi. Mời ngài!.

Thanh hoá, 55b

兵 binh
#A1: 兵 binh
◎ Khí giới, vũ khí.

代治兵它𣘾擬博

Đời trị binh đà vai nghỉ vác.

Hồng Đức, 63b

𧿆踤用種兵

Nhảy nhót dùng giống binh.

Thi kinh, II, 8a

〄 Quân lính.

几民閑調𫜵兵 㝵 豪傑 調𫜵將

Kẻ dân hèn đều làm binh. Người hào kiệt đều làm tướng.

Truyền kỳ, I, Hạng Vương, 4b

𰿘兵𠦳將會同洗寃

Muôn binh ngàn tướng hội đồng tẩy oan.

Truyện Kiều, 51b

石生𠫾󱙹 李通󰠃兵𪜯 蹺𡢐

Thạch Sanh đi trước, Lý Thông cùng binh lính theo sau.

Thạch Sanh, 17a

〄 Chinh chiến.

丿丕因蒸𨍦兵焒 疾疫哿𧽈

Phút vậy nhân chưng sau binh lửa, tật dịch cả dấy.

Truyền kỳ, IV, Lý tướng, 18b

焒兵󰠲㐌 喑喑𱥺方

Lửa binh đâu đã ầm ầm một phương.

Truyện Kiều, 47b

〄 Bộ Binh: bộ quản về quân sự nước ta thời xưa.

一辰部吏部兵 二辰部户部刑 拱衝

Nhất thời bộ Lại bộ Binh. Nhì thời bộ Hộ bộ Hình cũng xong.

Lý hạng, 3a

兵 bưng
#C2: 兵 binh
◎ Nâng, bê đồ vật bằng tay.

固欺定渃兵𩚵 共皮

Có khi đựng nước bưng cơm cũng vừa.

Ngọc âm, 39a